کبد چرب (Fatty Liver یا MASLD / NAFLD) از جمله رایجترین اختلالات کبدی در عصر حاضر محسوب میشود که منجر به تجمع غیرطبیعی چربی در سلولهای کبدی، التهاب و گاهاً فیبروز خواهد شد. از جمله سوالاتی که در رابطه با این بیماری مطرح میشود، این است که آیا مصرف آجیل در افراد مبتلا به کبد چرب مضر است یا خیر؟ اگر علاقهمندید که در این رابطه اطلاعات بیشتری به دست آورید، از شما دعوت میکنیم در ادامه با مجموعه تک زر همراه باشید.
آیا واقعا آجیل برای کبد چرب مضر است؟
آجیل در حالت کلی منبع غنی چربیهای غیراشباع، پروتئینهای گیاهی، فیبر و ترکیبات آنتیاکسیدانی است؛ اما به علت چگالی انرژی بالا یا کالری زیاد در واحد وزن، مصرف بیش از اندازه آن میتواند سبب افزایش بار چربی دریافتی کل شود. همچنین، در برخی از مغزها همواره خطر آلودگی به آفلاتوکسین به علت نگهداری در شرایط نامناسب وجود دارد.با این حال، انتخاب و خرید آجیل درجه یک از مراکز معتبر میتواند تا حد زیادی از این مشکلات جلوگیری کند و مصرف آن را برای بدن مفیدتر سازد. تأثیری که آجیل روی وضعیت کبد میگذارد، همواره وابسته به فاکتورهایی نظیر کل رژیم غذایی، وضعیت متابولیک فرد، چاقی، مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و نحوه کنترل انرژی روزانه است.با این وجود، ما نمیتوانیم به طور قطعی اظهار کنیم که مصرف آجیل برای کبد چرب مضر است. درستترین حالت این است که بگوییم مصرف بیش از اندازه آجیل در شرایط خاص میتواند برای فرد خطرناک باشد؛ اما در حالت کلی و در صورت مصرف متعادل، مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
شواهد علمی درباره رابطه آجیل و کبد چرب
مطالعات در طی سالهای اخیر نشان دادهاند که بین مصرف آجیل و بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یک سری ارتباطات وجود دارد. به نقل از ResearchGate، یک متاآنالیز جدید نشان داد که مصرف بیشتر آجیل با کاهش ریسک ابتلا به NAFLD همراه است (OR ≈ 0.90؛ 95% CI: 0.81–0.99) علاوه بر این، در مطالعه Effect of Nut Consumption on Nonalcoholic Fatty Liver Disease، نشان داده شد که مصرف آجیل میتواند با کاهش سطح آنزیمهای کبدی (ALT, AST) و کاهش التهاب کبدی ارتباط داشته باشد.
محققان در بررسی Nuts and Non-Alcoholic Fatty Liver Disease نیز نتیجه گرفتند که اگرچه مصرف آجیل به نظر میرسد ریسک NAFLD را کاهش دهد، اما هنوز مطالعات متمرکز روی بیماران مبتلا به NAFLD کم است و نتایج قطعی نگرفتهاند. به نقل از PMC، مطالعهای دیگر در چین نشان داد که در مردان، رژیمهایی با مصرف آجیل بیشتر با ریسک پایینتر NAFLD ارتباط دارند. همچنین، برخی مطالعات به خطر آلودگی مغزها به آفلاتوکسین اشاره کردهاند که میتواند آسیب کبدی ایجاد کند، بهویژه اگر آجیل بهصورت نامطلوب نگهداری شده باشد. با توجه به این تحقیقات و شواهد علمی، میتوان نتیجه گرفت که مصرف آجیل در زمینه کبد چرب اثر مفید یا خنثی دارد؛ اما به شرطی که مصرف آن کنترلشده باشد. اما مصرف آجیل چه مزیتی برای کبد چرب دارد؟
مقالات ما : فواید آجیل چهار مغز چیست؟
مزایای مصرف آجیل در افراد مبتلا به کبد چرب
اگر افرادی که مبتلا به کبد چرب هستند، آجیل را به طور کنترل شده و متعادل مصرف نمایند، میتوانند از مزیتهای زیر بهرهمند شوند:
کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو
انواع آجیلهای باکیفیت موجود در بازار که مشاهده میکنید، دارای ترکیبات آنتیاکسیدانی مانند پلیفنولها، ویتامین E، اسیدهای فنولیک و مواد ضدالتهابی هستند که میتوانند تولید رادیکالهای آزاد و آسیب اکسیداتیو به سلولهای کبدی را کاهش دهند. در بررسیهایی که در این زمینه انجام شده، اشاره شده است که مصرف آجیل میتواند با کاهش آسیب اکسیداتیو به کبد ارتباط داشته باشد.
بیشتر بخوانید : فواید و مضرات آجیل در بارداری
بهبود پروفایل لیپیدی
چربیهای غیراشباع موجود در آجیل مثل امگا-۳ و امگا-۶ و استرولهای گیاهی میتوانند به کاهش تریگلیسیرید، کاهش کلسترول LDL و افزایش HDL کمک کنند؛ این ویژگی برای افرادی که مبتلا به کبد چرب هستند بسیار حائز اهمیت است. البته نباید فراموش کنید که تنها آجیلهای درجه یک و باکیفیت میتوانند چنین مزیتهایی را برای بدن به همراه داشته باشند.
کاهش مقاومت به انسولین و بهبود متابولیسم گلوکز
برخی از محققان پیشنهاد کردهاند که انواع مغزها و آجیلها میتوانند به بهبود حساسیت به انسولین کمک نمایند و مانع پیشرفت کبد چرب به سمت استاتو هپاتیت (NASH) شوند.
اثر مهاری بر تجمع چربی در کبد
اجزایی نظیر الیجیک اسید (ellagic acid) در مغزها ممکن است که به کاهش لیپیدهای مضری که به سلولهای کبدی آسیب میرسانند کمک کنند. به بیان دیگر، اگر افرادی که دچار کبد چرب هستند به صورت کنترل شده آجیل مصرف کنند، میتوانند از اثر مهاری آجیل بر تجمع چربی در کبد بهره ببرند.
خطرات و محدودیتهای مصرف آجیل برای کبد چرب
با وجود این که آجیلها مزیتهای مختلفی برای افرادی که دچار کبد چرب هستند در پی دارند، اما یک سری محدودیت نیز خواهند داشت که بهتر است این موارد را بدانید:
کالری زیاد و افزایش وزن
همانطور که گفتیم، آجیلها دارای چگال انرژی بالایی هستند؛ یعنی چه؟ به این معنا که آجیلها کالری بالایی دارند و اگر در مصرف آنها زیادهروی کنید، احتمال این که وضعیت کبد چرب بدتر شود وجود خواهد داشت.
آلودگی به آفلاتوکسین و سموم قارچی
زمانی که فروشنده یا تأمینکننده آجیل نامعتبر باشد، مغزها را در شرایط نامناسب نگهداری کرده و با قیمت ارزانتر به دست مشتری میرساند. این نوع از آجیلها به احتمال زیاد آلوده به آفلاتوکسین هستند و برای کبد بسیار مضر خواهند بود.
تداخل با داروها یا شرایط خاص
اگر داروهایی مصرف میکنید که بر کبد چرب یا متابولیسم موثر هستند، یا این که درگیر مشکل نارسایی کلیه یا بیماریهای خاص هستید، باید قبل از مصرف آجیل با پزشک مشورت نمایید؛ در غیر این صورت مصرف آجیل میتواند برای سلامتی شما مضر باشد.
مقدار مصرف آجیل برای افرادی که کبد چرب دارند
در مطالعات تغذیهای، توصیه شده که به طور روزانه 15 الی 30 گرم آجیل معادل با یک مشت کوچک مصرف شود. البته، افرادی که مبتلا به کبد چرب هستند باید آجیل را به صورت خام یا بو داده بدون نمک مصرف کنند تا سدیم زیاد بر کبد فشاری وارد نکند. همچنین، اگر وضعیت کبدی شما حاد بوده و نیاز به کنترل و احتیاط بیشتری دارید، توصیه میکنیم که حتماً قبل از مصرف آجیل، با متخصص گوارش یا تغذیه مشورت نمایید.
جدول مقایسه آجیلها از نظر مزایا و معایب در کبد چرب
برای درک بهتر مزایا و معایب آجیلها مختلف برای کبد چرب، جدول زیر میتواند کمککننده باشد:
| نوع آجیل | مزایا برای کبد چرب | معایب یا محدودیتها |
| گردو | حاوی امگا-۳ عالی (α- لینولنیک اسید)، ترکیبات ضدالتهابی، آنتیاکسیدانها؛ ممکن است به تعدیل لیپید و التهاب کمک کند. | کالری بالا، احتمال آلودگی به آفلاتوکسین اگر نگهداری نامناسب باشد. |
| بادام | منبع خوب ویتامین E، فیبر، چربیهای غیراشباع؛ ممکن است کلسترول LDL را کاهش دهد. | در صورتی که پوست دار باشد ممکن است فیبر زیاد باعث ناراحتی گوارشی شود. |
| پسته | منبع چربیهای مفید، پروتئین گیاهی و آنتیاکسیدانها | در برخی گزارشها پسته ممکن است بیشتر در معرض آلودگی به سموم قارچی باشد. |
| فندق | دارای ترکیبات فنولیک، فیبر مناسب و چربی مفید | همان محدودیتهای کلی آجیل شامل کالری بالا و حساسیتهای احتمالی |
| مخلوط آجیل | تنوع مغذی، امکان بهرهمندی از مزایای ترکیبی | باید به دقت ترکیب انتخاب شود (اجتناب از آجیلهای شور، پرکالری زیاده) |
جمعبندی
در این مقاله با تأثیر آجیل بر کبد چرب آشنا شدیم. با توجه به شواهد علمی که در این مطلب معرفی شد، نمیتوان با قطعیت گفت که مصرف آجیل برای افرادی که مبتلا به کبد چرب هستند مضر است. توصیه ما این است که پس از مشورت با پزشک متخصص و با رعایت مصرف متعادل، به اعتبار فروشگاهی که از آن آجیل را تهیه میکنید توجه داشته باشید. مجموعه تک زر به عنوان یکی از مراکز معتبر عرضهکننده انواع آجیل و خشکبار، مفتخر است که بهترین و باکیفیتترین مغزها را به شما ارائه دهد.
۱. آیا مصرف آجیل خام بهتر است یا آجیل بو داده؟
آجیل خام (یا نیمبو داده با حرارت ملایم و بدون نمک زیاد) معمولاً بهتر است چون افزودنیهای زیاد (نمک، روغن فرآوری شده) احتمال خطر را زیاد میکنند.
۲. آیا همه انواع آجیل برای کبد چرب مفید هستند؟
نه لزوماً. برخی مغزها ممکن است در شرایط نگهداری نامناسب به سموم قارچی آلوده شوند.
۳. اگر کبد چرب شدید (فیبروز یا NASH) داشته باشم، باز هم میتوانم آجیل بخورم؟
در این حالت نیاز به مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه است. احتمال دارد برخی محدودیتها در چربی دریافتی، فشار کالری و وضعیت کبدی اعمال شود.
